Οι διαταραχές πρόσληψης τροφής αποτελούν αντικείμενο έντονου ενδιαφέροντος, τα τελευταία κυρίως χρόνια, λόγω του συνεχώς αυξανόμενου αριθμού των ατόμων που παρουσιάζουν έντονα προβλήματα στη συμπεριφορά λήψης τροφής. Οι διαταραχές αυτές μπορεί να είναι πρωτογενείς ή να αποτελούν συμπτώματα μιας άλλης ψυχικής διαταραχής.
Οι διαταραχές φαγητού είναι συνηθισμένες στα παιδιά. Περιγράφονται δύσκολα επειδή δεν είναι υποκειμενικά κατανοητές από τους γονείς και τα παιδιά τους. Το παιδί τρώει δύσκολα λιγοστή τροφή, είναι πολύ επιλεκτικό, ανακατεύει το φαγητό, αρνείται κάποιες τροφές, τρώει αργά, έχει αναπτύξει φόβους ή φοβίες.
Το DSM-IV-TR αναφέρει κάποιες διαταραχές όπως η Πίκα δηλαδή η κατανάλωση ακατάλληλων ουσιών, ο Μυρηκασμός (κρατάει την τροφή για πολύ ώρα στο στόμα και την αναμασά), τη Διαταραχή Πρόσληψης Τροφής της νηπιακής και παιδικής ηλικίας ( όπου το βρέφος ή το νήπιο δυσκολεύεται να κερδίσει βάρος)
• περιγράφονται τρεις υποκατηγορίες παιδικής ανορεξίας:

1. Ομοιόστασης ή Αυτορύθμισης: εμφανίζεται τους 3 πρώτους μήνες ζωής και χαρακτηρίζεται από άστατη διατροφή και περιορισμένο συντονισμό μεταξύ μητέρας και παιδιού

2. Διαταραχή Σίτισης λόγω της μη επανατροφοδότησης ή της ανυπαρξίας δεσμού μεταξύ μητέρας και παιδιού: αναπτύσσεται μεταξύ τριών και οκτώ μηνών, χαρακτηρίζεται από την απουσία μοιράσματος χαράς και την ενεργή δραστηριοποίηση κατά την διάρκεια του φαγητού

3. Διαταραχή Πρόσληψης Τροφής λόγω διαχωρισμού και αυτονόμησης του παιδιού: συμβαίνει μετά τους 6 πρώτους μήνες ζωής και μέχρι 3 ετών και είναι μία πάλη για επικράτηση, εξουσία και ανεξαρτησία του παιδιού

• Συμπληρωματικά ανέπτυχθηκαν οι παρακάτω κατηγορίες:

1. Άρνηση Φαγητού: συμβαίνει σε μικρά παιδιά, δεν είναι σοβαρή, είναι ένα περαστικό πρόβλημα που δεν απειλεί την υγεία.

2. Επιλεκτικότητα στη Τροφή: Το παιδί εμφανίζει μονομερή διατροφή, συνήθως αποτελούμενη από τροφές πλούσιες σε υδατάνθρακες. Αυτή η διατροφή ταυτόχρονα περιορίζει αλλά και υποδεικνύει χαμηλή κοινωνική λειτουργικότητα.

3. Αποφυγή φαγητού, ως διαταραχή του συναισθήματος: η διαταραχή αποτελεί το κύριο σύμπτωμα συναισθηματικής διαταραχής.

4. Διάχυτη Άρνηση Τροφής: η άρνηση φαγητού αποτελεί ένα από τα πολλά συμπώματα αρνητισμού που διακατέχουν το παιδί, στο παιχνίδι, τον ύπνο, την ομιλία, τη φροντίδα ευατού. Μπορεί να είναι αποτέλεσμα σοβαρού τραύματος.

5. Χάσιμο της όρεξης λόγω κατάθλιψης.

Έρευνες έχουν δείξει πως αν οι παραπάνω διατροφικές διαταραχές δεν αντιμετωπιστούν άμεσα μπορεί να πάρουν την μορφή ψυχογενούς ανορεξίας ή βουλιμίας.
Η διαδικασία της θρέψης αποτελεί την πιο σημαντική διαδικασία στην ανάπτυξη του αισθήματος ασφάλειας ή ανασφάλειας στο βρέφος. Δηλαδή, όταν το άτομο που φροντίζει το παιδί νιώθει αντιφατικά συναισθήματα για αυτό ή για τον οποιοδήποτε λόγο δεν μπορεί να αντιληφθεί τα μηνύματα που του στέλνει και να αντιδράσει άμεσα σε αυτά, τότε θα υπάρξει διαταραχή στις μεταξύ τους σχέσεις. Αντίθετα, τα βρέφη των οποίων το άτομο που τα φροντίζει αντιδρά άμεσα στις ανάγκες τους (συμπεριλαμβανομένης και της ανάγκης για τροφή) βιώνουν πιο έντονα το αίσθημα της ασφάλειας. Στη συνέχεια, στην περίπτωση των παιδιών οι διαταραχές αυτές μπορεί να οφείλονται σε μια προσπάθεια του παιδιού να τραβήξει το ενδιαφέρον των γονιών του, όταν νιώθει παραμελημένο, Στην αντίθετη περίπτωση του υπερπροστατευτικού παιδιού, το οποίο ξέρει πως οι γονείς του ικανοποιούνται όταν ανταποκρίνεται στην προσδοκία τους να τρώει, μπορεί να αρνείται να φάει προκειμένου να τιμωρήσει τους γονείς του που δεν ικανοποίησαν κάποια επιθυμία του. Επιπλέον αιτιολογικοί παράγοντες θεωρούνται η φτώχεια, η ανεργία των γονέων, η ύπαρξη κάποιας ψυχικής ασθένειας στους γονείς ή η ύπαρξη κάποιας διατροφικής διαταραχής στους γονείς.

Τα παιδιά αναπτύσσουν διατροφικά μοτίβα ήδη από την πρώιμη βρεφική ηλικία, τα οποία θέτουν τις βάσεις για τις διατροφικές τους επιλογές καθ’ όλη τη διάρκεια της ζωής τους.
Μερικοί από τους παράγοντες που διαμορφώνουν τις διατροφικές συνήθειες των παιδιών είναι:

– Οι οικογενειακοί, όπως οι προτιμήσεις των γονέων στα διάφορα είδη φαγητού (αν οι γονείς δεν τρώνε φρούτα δεν μπορεί να υπάρχει απαίτηση να φάνε φρούτα τα παιδιά)

– Οι μορφές αλληλεπίδρασης και επικοινωνίας μεταξύ γονέων και παιδιών (αν δεν φας όλο το φαγητό σου δεν θα πάμε στο πάρτι του φίλου σου)

– Η έκθεση των παιδιών σε μια μεγάλη ποικιλία τροφίμων

– Η αντιμετώπιση του κοινωνικού πλαισίου, που περιβάλλει το παιδί, για ένα πλήθος τροφών (κακές τροφές, βλάπτουν την υγεία, παχαίνουν)

– Το κόστος, η γεύση και η διαθεσιμότητα, στο οικογενειακό τραπέζι, διαφόρων τροφίμων
– Το αναπτυξιακό στάδιο, η ιδιοσυγκρασία του παιδιού, η συναισθηματική του κατάσταση

– Γενετικές προδιαθέσεις όπως οι προτιμήσεις του παιδιού για γλυκές ή αλμυρές γεύσεις .
Είναι προτιμότερο βέβαια να προλαμβάνουμε παρά να αφήσουμε ένα πρόβλημα να αναπτυχθεί και να γιγαντωθεί. Στην περίπτωση όμως, που οι γονείς θα κληθείτε να διαχειριστείτε τις διατροφικές συνήθειες του παιδιού σας, αυτό θα ήταν καλό να γίνει με έναν ήρεμο και υποστηρικτικό τρόπο που θα ενθαρρύνει το παιδί να δοκιμάσει αυτά που του προτείνονται από τους ειδικούς.

Με εκτίμηση.

Κριαράς Νικόλαος.

Διαιτολόγος – Διατροφολόγος.

NewsDiet.gr