Ancel Keys .

Για αιώνες ο κόσμος έτρωγε ανθυγιεινά εξαιτίας οικονομικής ανέχειας, σήμερα, το κάνουμε από επιλογή.

Είμαστε στην ιστορικά μοναδική θέση να έχουμε περισσότερους ανθρώπους που υποφέρουν από παχυσαρκία σε σχέση με την πείνα. ❗️

Οι παρατηρήσεις και οι επιστημονικές επαφές του Keys τον έπεισαν ότι η αιτία των καρδιακών προσβολών ήταν η υψηλή χοληστερίνη στο αίμα των ανθρώπων. Τα στοιχεία του οδηγούσαν στο συμπέρασμα ότι το πρόβλημα προέκυπτε όταν η μέση συγκέντρωση της χοληστερίνης στο αίμα ενός πληθυσμού ήταν πάνω από τα 220 mg/dL.

Η θεωρία του ήταν ότι καθώς μια χώρα αναπτυσσόταν έβαζε στη διατροφή της περισσότερο κρέας, αυγά και γαλακτοκομικά, με αποτέλεσμα να ανεβαίνει η χοληστερίνη στο αίμα των κατοίκων της. Αυτό όμως είχε φέρει τα εμφράγματα.

Η αιτία που ανέβαζε τη χοληστερίνη του αίματος, σύμφωνα κατά τον Keys, δεν ήταν τόσο η διατροφική χοληστερίνη όσο η μεγάλη κατανάλωση του κορεσμένου λίπους.

Το 1910, οι Αμερικανοί έπαιρναν συνολικά από το λίπος το 32,2% των θερμίδων, το 1920 το 33,5%, το 1930 το 35%, το 1940 το 38,3% και το 1950 το 40%. Οι μελέτες του Κίιζ έδειχναν ότι η κατανάλωση του κορεσμένου λίπους είχε αυξηθεί παράλληλα με το συνολικό λίπος, από το 10% στο 18% επί των θερμίδων και κατά τη γνώμη του αυτή ήταν η αιτία της επιδημίας των καρδιακών προσβολών στις ΗΠΑ και σε άλλες χώρες. Αντίθετα, το ακόρεστο λίπος ήταν ένα καλό λίπος για την υγεία διότι μείωνε τη χοληστερίνη του αίματος.

Οι επτά χώρες ❗️

Ο Keys αποφάσισε να διεξάγει μια μελέτη που θα αποκάλυπτε την τριγωνική σχέση καρδιακών προσβολών, χοληστερίνης και κατανάλωσης κορεσμένου λίπους. Καλλιέργησε λοιπόν την η ιδέα μιας μελέτης διεθνούς συνεργασίας η οποία θα αποδείκνυε τη θεωρία του. Σ’ αυτή τη μελέτη συμμετείχαν οι ΗΠΑ, η Ιαπωνία, η Φιλανδία, η Ολλανδία, η Ιταλία, η Γιουγκοσλαβία και η Ελλάδα, χώρες που ο Keys ήξερε καλά γιατί είχε μελετήσει τη διατροφή τους. Ονομάστηκε «Μελέτη των Επτά Χωρών» και έμελλε να παίξει τεράστιο ρόλο στη διάδοση της ιδέας ότι το κορεσμένο λίπος κάνει κακό στην ανθρώπινη υγεία προκαλώντας καρδιακές προσβολές.

Κάθε μια από τις επτά χώρες ανέλαβε την υποχρέωση να θέσει στη διάθεσή του Keys και των συνεργατών του μια ομάδα υγιών ανδρών ηλικίας 40-59 ετών.Οι ΗΠΑ διέθεσαν 2.571 εργάτες σιδηροδρόμων από δύο περιοχές, η Ιαπωνία 1.010 άτομα από δύο ψαροχώρια και η Ελλάδα 755 αγρότες από τη Κρήτη και 410 από τη Κέρκυρα. Συνολικά συγκεντρώθηκαν 12.763 άτομα από 16 περιοχές επτά χωρών με σκοπό να συγκριθεί η θνησιμότητα στη διάρκεια του χρόνου και να εκτιμηθεί ο ρόλος της διατροφής.

Η μελέτη των επτά χωρών θα ήταν μια από τις πιο αυστηρές και περίπλοκες επιδημιολογικές έρευνες που έγιναν ποτέ, προσαρμοσμένη στο ηρωικό στυλ του Keys. Κατά διαστήματα στέλνονταν κάποιος βοηθός στα νοικοκυριά για να συλλέξει δείγματα τροφής τα οποία αναλύονταν στο εργαστήριο.

Η χοληστερίνη🤔

Η μελέτη των Επτά Χωρών έδειξε ότι όσο περισσότερη χοληστερίνη κυλούσε στο αίμα ενός πληθυσμού, τόσο μεγαλύτερη ήταν η θνησιμότητα του από καρδιακές προσβολές (εμφράγματα). Και θα έλεγε κανείς ότι επρόκειτο για βιολογικό νόμο αν δεν υπήρχε η εξαίρεση της ελληνικής Κρήτης.❗️

Οι Κρητικοί δεν είχαν τη χαμηλότερη χοληστερίνη στο αίμα τους αλλά παρουσίαζαν ανελλιπώς το μικρότερο ποσοστό θνησιμότητας όχι μόνο από την καρδιά τους αλλά από οποιαδήποτε άλλη αιτία. Τη χαμηλότερη χοληστερίνη στην μελέτη των Επτά Χωρών είχαν οι Ιάπωνες ψαράδες με μέσο όρο τα 165 mg/dl ενώ οι Κρητικοί είχαν 202 mg/dL. Δηλαδή οι Κρητικοί είχαν μάλλον υψηλά επίπεδα ακόμα με τα σημερινά δεδομένα. Όμως, χωρίς μεγάλη σκέψη, θεωρήθηκε ότι άλλα στοιχεία που είχαν σχέση με τον τρόπο ζωής των Κρητικών αντιστάθμιζαν την υψηλή χοληστερίνη τους και τους χάριζαν μακροζωία. Η μελέτη των Επτά Χωρών κατέληξε στο συμπέρασμα ότι το κορεσμένο λίπος πράγματι συνδέονταν με τις καρδιακές προσβολές. Τη μικρότερη κατανάλωση κορεσμένου λίπους είχαν οι Ιάπωνες με 3% επί των συνολικών θερμίδων και μετά έρχονταν οι Έλληνες με 7,5%. Ωστόσο, το συνολικό λίπος των Ελλήνων ήταν υψηλό, διότι χρησιμοποιούσαν πολύ ελαιόλαδο στα φαγητά τους. Αυτό το στοιχείο έδειχνε ότι η ποσότητα του συνολικού λίπους είναι αδιάφορη εφόσον το κορεσμένο λίπος διατηρούνταν χαμηλά. Οι Φινλανδοί που είχαν τη χειρότερη επίδοση λάμβαναν από το κορεσμένο λίπος το 20,5% των θερμίδων τους, κυρίως από το βούτυρο και γαλακτοκομικά ενώ οι Αμερικανοί που δεν απείχαν πολύ από τους Φινλανδούς λάμβαναν το 18% των θερμίδων τους από το κορεσμένο λίπος.

Με εκτίμηση.

Κριαράς Νικόλαος.

Διαιτολόγος – Διατροφολόγος.